Οστεοπόρωση

Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια προοδευτικής απώλειας οστού που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Ο όρος οστεοπόρωση σημαίνει κυριολεκτικά πορώδες οστό. Η ασθένεια συχνά αναπτύσσεται απαρατήρητη για πολλά χρόνια, χωρίς συμπτώματα ή δυσφορία έως ότου εμφανιστεί κάταγμα. Η οστεοπόρωση προκαλεί συχνά απώλεια ύψους και δημιουργία καμπούρας (μια σοβαρά στρογγυλεμένη άνω πλάτη).

Γιατί πρέπει να ανησυχώ για την οστεοπόρωση

Μία στις δύο γυναίκες και ένας στους τέσσερις άνδρες άνω των 50 ετών θα υποστεί κατάγματα οστών, που προκαλούνται από οστεοπόρωση. Πολλά από αυτά είναι οδυνηρά κατάγματα του ισχίου, της σπονδυλικής στήλης, του καρπού, του βραχίονα και του ποδιού, τα οποία συμβαίνουν συχνά ως αποτέλεσμα πτώσης. Ωστόσο, η εκτέλεση ακόμη και απλών οικιακών εργασιών μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα της σπονδυλικής στήλης, εάν τα οστά έχουν εξασθενίσει από οστεοπόρωση.

Το πιο σοβαρό και εξουθενωτικό οστεοπορωτικό κάταγμα είναι το κάταγμα ισχίου. Οι περισσότεροι ασθενείς που εμφανίζουν κάταγμα ισχίου, θα χρειαστούν βοήθεια από την οικογένειά τους ή κατ ‘οίκον φροντίδα. Όλοι οι ασθενείς που πάσχουν από κάταγμα ισχίου θα χρειαστούν βοήθεια για να μπορέσουν να περπατήσουν για αρκετούς μήνες και σχεδόν οι μισοί θα χρειαστούν μόνιμα μπαστούνι ή περιπατητήρα (το γνωστό μας “πι”) για να μετακινούνται γύρω από το σπίτι τους ή έξω.

Τι προκαλεί την οστεοπόρωση;

Οι γιατροί δεν γνωρίζουν τις ακριβείς ιατρικές αιτίες της οστεοπόρωσης, αλλά έχουν εντοπίσει πολλούς από τους κύριους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σ΄ αυτήν.

Γήρανση

Όλοι εμφανίζουμε απώλεια οστού με την πάροδο της ηλικίας. Μετά από τα 35 χρόνια, το σώμα χτίζει λιγότερο νέο οστό για να αντικαταστήσει την απώλεια παλαιού οστού. Σε γενικές γραμμές, όσο μεγαλύτεροι είμαστε, τόσο χαμηλότερη είναι η ολική μας μάζα και τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για οστεοπόρωση.

Κληρονομικότητα

Ένα υπάρχον οικογενειακό ιστορικό καταγμάτων, η λεπτή κατασκευή σώματος, ανοιχτόχρωμο δέρμα και Καυκάσια ή ασιατική εθνικότητα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για οστεοπόρωση. Η κληρονομικότητα μπορεί επίσης να βοηθήσει να εξηγήσει γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν οστεοπόρωση νωρίς στη ζωή τους.

Διατροφή και τρόπος ζωής

Η κακή διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της δίαιτας με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, το χαμηλό σωματικό βάρος, ο καθιστικός τρόπος ζωής, το κάπνισμα και η υπερβολική χρήση αλκοόλ έχουν συνδεθεί με την οστεοπόρωση.

Φάρμακα και άλλες ασθένειες

Η οστεοπόρωση έχει συνδεθεί με τη χρήση ορισμένων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των στεροειδών, και με άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων προβλημάτων του θυρεοειδούς.

Τι μπορώ να κάνω για να αποτρέψω την οστεοπόρωση ή να μην επιδεινωθεί;

Για να αποτρέψετε την οστεοπόρωση, να επιβραδύνετε την εξέλιξή της και να προστατευτείτε από κατάγματα, θα πρέπει να συμπεριλάβετε επαρκείς ποσότητες ασβεστίου και βιταμίνης D στη διατροφή σας και να ασκείστε τακτικά.

Ασβέστιο

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής μας, το σώμα μας χρειάζεται ασβέστιο για να χτίσει ισχυρά οστά και για να δημιουργήσει αποθέματα ασβεστίου. Η οικοδόμηση της οστικής μάζας όταν είστε νέοι είναι μια καλή επένδυση για το μέλλον σας. Το ανεπαρκές ασβέστιο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της οστεοπόρωσης αργότερα στη ζωή σας.

Όποια και αν είναι η ηλικία ή η κατάσταση της υγείας σας, χρειάζεστε ασβέστιο για να διατηρήσετε τα οστά σας υγιή. Το ασβέστιο συνεχίζει να είναι ένα βασικό θρεπτικό συστατικό μετά την ανάπτυξη, επειδή το σώμα χάνει ασβέστιο κάθε μέρα. Αν και το ασβέστιο δεν μπορεί να αποτρέψει τη σταδιακή απώλεια οστού μετά την εμμηνόπαυση, συνεχίζει να παίζει ουσιαστικό ρόλο στη διατήρηση της ποιότητας των οστών. Ακόμα κι αν οι γυναίκες έχουν περάσει από την εμμηνόπαυση ή έχουν ήδη οστεοπόρωση, η αύξηση της πρόσληψης ασβεστίου και βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος.

Η ποσότητα ασβεστίου που χρειάζεστε, ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία σας και άλλους παράγοντες. Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών κάνει τις ακόλουθες συστάσεις σχετικά με την καθημερινή πρόσληψη ασβεστίου:

• Άνδρες και γυναίκες 9 έως 18 ετών: 1.300 mg ανά ημέρα
• Γυναίκες και άνδρες 19 έως 50 ετών: 1.000 mg την ημέρα
• Έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες έως 18 ετών: 1.300 mg ανά ημέρα
• Έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες 19 έως 50 ετών: 1.000 mg την ημέρα
• Γυναίκες και άνδρες άνω των 50: 1.200 mg την ημέρα

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του γιαουρτιού και του τυριού, είναι εξαιρετικές πηγές ασβεστίου. Ένα ποτήρι γάλα  περιέχει περίπου 300 mg ασβεστίου. Άλλες τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι οι σαρδέλες με τα κόκκαλά τους και πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το μπρόκολο και τα χόρτα.

Εάν η διατροφή σας δεν περιέχει αρκετό ασβέστιο, τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν. Συζητήστε με το γιατρό σας πριν πάρετε ένα συμπλήρωμα ασβεστίου.

Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D βοηθά το σώμα σας να απορροφήσει ασβέστιο. Η σύσταση για τη βιταμίνη D είναι 200-600 IU (διεθνείς μονάδες) καθημερινά. Τα συμπληρωματικά γαλακτοκομικά προϊόντα είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης D. Και πάλι, συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν πάρετε ένα συμπλήρωμα βιταμινών. Η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D μπορεί να είναι τοξική.

Ασκηθείτε τακτικά

Όπως οι μύες, τα οστά χρειάζονται άσκηση για να παραμείνουν δυνατά. Ανεξάρτητα από την ηλικία σας, η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση της απώλειας οστού, ενώ παράλληλα παρέχει πολλά επιπλέον οφέλη για την υγεία. Οι γιατροί πιστεύουν ότι ένα πρόγραμμα μέτριας τακτικής άσκησης (3 έως 4 φορές την εβδομάδα) είναι αποτελεσματικό για την πρόληψη και τη διαχείριση της οστεοπόρωσης. Διάφορες ασκήσεις, όπως περπάτημα, τζόκινγκ, πεζοπορία, σκαλοπάτια αναρρίχησης, χορός, ασκήσεις διαδρόμου και άρση βαρών είναι πιθανώς οι καλύτερες. Οι πτώσεις είναι η αιτία για το 50% των καταγμάτων. Επομένως, ακόμα και αν έχετε χαμηλή πυκνότητα των οστών, μπορείτε να αποτρέψετε κατάγματα εάν αποφύγετε τις πτώσεις. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα προγράμματα που δίνουν έμφαση στην κατάρτιση ισορροπίας, ειδικά στο tai chi. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης.

Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;

Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται συνήθως από το γιατρό σας χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό πλήρους ιατρικού ιστορικού και φυσικής εξέτασης, σκελετικών ακτινογραφιών, πυκνομετρίας οστού και εξειδικευμένων εργαστηριακών εξετάσεων. Εάν ο γιατρός σας διαγνώσει χαμηλή οστική μάζα, μπορεί να θέλει να πραγματοποιήσει πρόσθετες εξετάσεις για να αποκλείσει την πιθανότητα άλλων ασθενειών που μπορούν να προκαλέσουν απώλεια οστού, συμπεριλαμβανομένης της οστεομαλακίας (μεταβολική οστική νόσος που χαρακτηρίζεται από ανώμαλη ανοργανοποίηση των οστών) ή υπερπαραθυρεοειδισμός (υπερδραστηριότητα των παραθυρεοειδών αδένων).

Η πυκνομετρία των οστών είναι μια ασφαλής, ανώδυνη τεχνική ακτινογραφίας που συγκρίνει την πυκνότητα των οστών σας με την μέγιστη πυκνότητα των οστών που θα έπρεπε να έχει φτάσει κάποιος του ίδιου φύλου και εθνικότητας σε ηλικία 20 έως 25 ετών.

Η πυκνομετρία των οστών πραγματοποιείται συχνά σε γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση. Αρκετοί τύποι πυκνομετρίας οστών χρησιμοποιούνται σήμερα για την ανίχνευση απώλειας οστού σε διάφορες περιοχές του σώματος. Η απορροφησιομετρία ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (DEXA) είναι μία από τις πιο ακριβείς μεθόδους, αλλά άλλες τεχνικές μπορούν επίσης να εντοπίσουν την οστεοπόρωση, όπως η απορροφηματομετρία ενός φωτονίου (SPA), η ποσοτική υπολογιστική τομογραφία (QCT), η ακτινογραφική απορροφηματομετρία και ο υπέρηχος. Ο γιατρός σας μπορεί να καθορίσει ποια μέθοδο είναι η πιο κατάλληλη για εσάς.

Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση;

Επειδή το χαμένο οστό δεν μπορεί να αντικατασταθεί, η θεραπεία για την οστεοπόρωση εστιάζεται στην πρόληψη περαιτέρω απώλειας οστού. Η θεραπεία είναι συχνά μια ομαδική προσπάθεια που περιλαμβάνει έναν γιατρό, έναν ορθοπεδικό, έναν γυναικολόγο και έναν ενδοκρινολόγο.

Παρόλο που η άσκηση και η διατροφική θεραπεία είναι συχνά βασικά συστατικά ενός σχεδίου θεραπείας για την οστεοπόρωση, υπάρχουν και άλλες θεραπείες.

Θεραπεία αναπλήρωσης οιστρογόνου

Η θεραπεία αναπλήρωσης οιστρογόνου (ERT) συνιστάται συχνά σε γυναίκες με υψηλό κίνδυνο οστεοπόρωσης για την πρόληψη της απώλειας οστού και τη μείωση του κινδύνου κατάγματος. Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας κατά την έναρξη της εμμηνόπαυσης μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε αν η ERT είναι κατάλληλη για εσάς. Οι ορμόνες προλαμβάνουν επίσης καρδιακές παθήσεις, βελτιώνουν τη γνωστική λειτουργία και βελτιώνουν την ουρητική λειτουργία  Το ERT δεν είναι ακίνδυνο, αφού είναι πιθανό να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Οι κίνδυνοι και τα οφέλη της ERT πρέπει να συζητηθούν με το γιατρό σας.

Επιλεκτικοί διαμορφωτές υποδοχέα οιστρογόνου

Νέα αντι-οιστρογόνα γνωστά ως SERMs (επιλεκτικοί ρυθμιστές υποδοχέων οιστρογόνων) μπορούν να αυξήσουν την οστική μάζα, να μειώσουν τον κίνδυνο κατάγματος της σπονδυλικής στήλης και να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Καλσιτονίνη

Η καλσιτονίνη είναι ένα άλλο φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη μείωση της οστικής απώλειας. Μια ρινική μορφή ψεκασμού αυτού του φαρμάκου αυξάνει την οστική μάζα, περιορίζει τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να προσφέρει κάποια ανακούφιση από τον πόνο.

Διφωσφονικά

Τα διφωσφονικά, συμπεριλαμβανομένης της αλενδρονάτης, αυξάνουν σημαντικά την οστική μάζα και αποτρέπουν τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και του ισχίου.

Τα ERT, SERMs, καλσιτονίνη και διφωσφονικά άλατα προσφέρουν σε ασθενείς με οστεοπόρωση την ευκαιρία όχι μόνο να αυξήσουν την οστική μάζα, αλλά και να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο κατάγματος. Η πρόληψη είναι προτιμότερη από την αναμονή, έως ότου είναι απαραίτητη η θεραπεία.

Ο ορθοπεδικός σας είναι γιατρός με εκτενή εκπαίδευση στη διάγνωση και τη θεραπεία (χειρουργική ή μη) του μυοσκελετικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των οστών, των αρθρώσεων, των συνδέσμων, των τενόντων, των μυών και των νεύρων.