Ρήξη πρόσθιου χιαστού και μη χειρουργική θεραπεία

Ανατομία

Η δομή των οστών της άρθρωσης του γόνατος σχηματίζεται από το μηρό, την κνήμη και την επιγονατίδα. Ο πρόσθιος χιαστός είναι ένας από τους τέσσερις κύριους συνδέσμους στο γόνατο που συνδέουν το μηρό με την κνήμη.

Το γόνατο είναι ουσιαστικά ένας αρθρωτός σύνδεσμος που συγκρατείται μαζί από τους μέσους παράπλευρους συνδέσμους (MCL), τους πλευρικούς παράλληλους συνδέσμους (LCL), τους πρόσθιους χιαστούς (ACL) και τους οπίσθιους χιαστούς (PCL). Ο πρόσθιος χιαστός τρέχει διαγώνια στη μέση του γόνατος, εμποδίζοντας την κνήμη από την ολίσθηση μπροστά από το μηρό, καθώς επίσης παρέχει σταθερότητα περιστροφής στο γόνατο.

Η επιφάνεια του γόνατος καλύπτεται από ένα στρώμα αρθρικού χόνδρου. Και στις δύο πλευρές της άρθρωσης, μεταξύ των επιφανειών του χόνδρου του μηρού και της κνήμης, βρίσκεται ο μέσος μηνίσκος και ο πλευρικός μηνίσκος. Ο μηνίσκος λειτουργεί ως αμορτισέρ και συνεργάζεται με τον χόνδρο, για να μειώσει τις πιέσεις μεταξύ της κνήμης και του μηρού.

Περιγραφή

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος (ACL) είναι ένας από τους πιο συχνά τραυματισμένους συνδέσμους του γόνατος. Σε γενικές γραμμές, η συχνότητα τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού είναι υψηλότερη σε άτομα που συμμετέχουν σε αθλήματα υψηλού κινδύνου, όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο, και σκι.

Περίπου οι μισοί τραυματισμοί του πρόσθιου χιαστού συμβαίνουν σε συνδυασμό με βλάβη στον μηνίσκο, στον αρθρικό χόνδρο ή σε άλλους συνδέσμους. Επιπλέον, οι ασθενείς μπορεί να έχουν μώλωπες του οστού κάτω από την επιφάνεια του χόνδρου. Αυτά μπορεί να παρατηρηθούν σε σάρωση μαγνητικής τομογραφίας (MRI) και μπορεί να υποδηλώνουν τραυματισμό στον υπερκείμενο αρθρικό χόνδρο.

Αιτία

Εκτιμάται ότι η πλειονότητα των τραυματισμών του πρόσθιου χιαστού συμβαίνουν μέσω μηχανισμών χωρίς επαφή, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό προκύπτει από την άμεση επαφή με άλλο παίκτη ή αντικείμενο.

Ο μηχανισμός του τραυματισμού συνδέεται συχνά με επιβράδυνση σε συνδυασμό με ελιγμούς περιστροφής ή παράκαμψης, δύσκολες προσγειώσεις ή παιχνίδι «εκτός ελέγχου».

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αθλήτριες έχουν υψηλότερη συχνότητα τραυματισμού στον πρόσθιο χιαστό από τους άνδρες αθλητές σε ορισμένα αθλήματα. Λέγεται ότι αυτό οφείλεται σε διαφορές στη φυσική κατάσταση, τη μυϊκή δύναμη και τον νευρομυϊκό έλεγχο. Άλλες υποθετικές αιτίες αυτής της διαφοράς που σχετίζεται με το φύλο στα ποσοστά τραυματισμού στον πρόσθιο χιαστό περιλαμβάνουν τη λεκάνη και την ευθυγράμμιση του κάτω άκρου, την αυξημένη χαλαρότητα του συνδέσμου και τις επιδράσεις των οιστρογόνων στις ιδιότητες των συνδέσμων.

Εξέταση γιατρού

Αμέσως μετά τον τραυματισμό, οι ασθενείς συνήθως βιώνουν πόνο και πρήξιμο και νιώθουν το γόνατο ασταθές. Μέσα σε λίγες ώρες μετά από έναν νέο τραυματισμό στον πρόσθιο χιαστό, οι ασθενείς συχνά έχουν μεγάλο πρήξιμο στο γόνατο, απώλεια πλήρους εύρους κίνησης, πόνο ή ευαισθησία κατά μήκος της άρθρωσης και δυσφορία κατά το περπάτημα.

Όταν ένας ασθενής με τραυματισμό στον πρόσθιο χιαστό φτάνει για αξιολόγηση στην κλινική, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ακτινογραφίες για να αναζητήσει πιθανά κατάγματα. Μπορεί επίσης να ζητήσει σάρωση μαγνητικής τομογραφίας (MRI) για να αξιολογήσει το τον πρόσθιο χιαστό και να ελέγξει για ενδείξεις τραυματισμού σε άλλους συνδέσμους γόνατος, χόνδρο μηνίσκου ή αρθρικό χόνδρο.

Εάν ο πρόσθιος χιαστός είναι σχισμένος, ο γιατρός θα αισθανθεί αυξημένη κίνηση της κνήμης προς τα εμπρός (προς τα πάνω ή πρόσθια) σε σχέση με το μηρό (ειδικά σε σύγκριση με το κανονικό πόδι) και ένα μαλακό, υγρό τελικό σημείο (επειδή ο πρόσθιος χιαστός είναι σχισμένος) όταν η κίνηση σταματά.

Φυσική ιστορία

Αυτό που συμβαίνει με φυσικό τρόπο σε έναν τραυματισμό στον πρόσθιο χιαστό χωρίς χειρουργική επέμβαση ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή και εξαρτάται από το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς, το βαθμό τραυματισμού και τα συμπτώματα αστάθειας.

Η πρόγνωση για ένα μερικώς σχισμένο πρόσθιου χιαστού είναι συχνά ευνοϊκή, με την περίοδο ανάκαμψης και αποκατάστασης συνήθως τουλάχιστον 3 μήνες. Η στενή κλινική παρακολούθηση και μια πλήρης πορεία φυσικοθεραπείας βοηθά στον εντοπισμό αυτών των ασθενών με ασταθή γόνατα.

Οι πλήρεις ρήξεις του πρόσθιου χιαστού έχουν πολύ λιγότερο ευνοϊκό αποτέλεσμα χωρίς χειρουργική επέμβαση. Μετά από μία πλήρη ρήξη του πρόσθιου χιαστού, ορισμένοι ασθενείς δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε σπορ υψηλού κινδύνου, ενώ άλλοι έχουν αστάθεια κατά τη διάρκεια ακόμη και φυσιολογικών δραστηριοτήτων, όπως το περπάτημα.  Σπάνια, υπάρχουν μερικά άτομα που μπορούν να συμμετάσχουν στον αθλητισμό χωρίς συμπτώματα αστάθειας. Αυτή η μεταβλητότητα σχετίζεται με τη σοβαρότητα του αρχικού τραυματισμού στο γόνατο, καθώς και με τις φυσικές απαιτήσεις του ασθενούς.

Περίπου οι μισοί τραυματισμοί του πρόσθιου χιαστού συμβαίνουν σε συνδυασμό με βλάβη στον μηνίσκο, στον αρθρικό χόνδρο ή σε άλλους συνδέσμους. Δευτερογενής βλάβη μπορεί να συμβεί σε ασθενείς που έχουν επανειλημμένα επεισόδια αστάθειας λόγω τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού. Με χρόνια αστάθεια, η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών θα έχει βλάβη μηνίσκου και η επικράτηση των βλαβών του αρθρικού χόνδρου αυξάνεται όταν επανεκτιμηθεί 10 ή περισσότερα χρόνια μετά τον αρχικό τραυματισμό.

Μη χειρουργική θεραπεία

Στη μη χειρουργική θεραπεία, η προοδευτική φυσική θεραπεία και αποκατάσταση μπορεί να αποκαταστήσει το γόνατο σε παρόμοια κατάσταση πριν από τον τραυματισμό και να εκπαιδεύσει τον ασθενή σχετικά με τον τρόπο πρόληψης της αστάθειας. Αυτό μπορεί να συμπληρωθεί με τη χρήση ενός αρθρωτού στηρίγματος στο γόνατο. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι που επιλέγουν να μην κάνουν χειρουργική επέμβαση μπορεί να παρουσιάσουν δευτερογενή τραυματισμό στο γόνατο λόγω επεισοδίων επανειλημμένης αστάθειας.

Συνήθως συνιστάται χειρουργική θεραπεία για την αντιμετώπιση συνδυασμένων τραυματισμών (ρήξη πρόσθιου χιαστού σε συνδυασμό με άλλους τραυματισμούς στο γόνατο).

Ωστόσο, η απόφαση κατά της χειρουργικής επέμβασης είναι λογική για επιλεγμένους ασθενείς. Η μη χειρουργική αντιμετώπιση μεμονωμένων περιστατικών είναι πιθανό να είναι επιτυχής ή μπορεί να ενδείκνυται σε ασθενείς:

• Με μερική ρήξη και χωρίς συμπτώματα αστάθειας
• Με πλήρη ρήξη και χωρίς συμπτώματα αστάθειας στο γόνατο κατά τη διάρκεια αγωνίσματος χαμηλού κινδύνου και που είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τα σπορ υψηλού κινδύνου
• Σ΄ αυτούς που κάνουν ελαφριά χειροκίνητη εργασία ή έχουν καθιστικού τρόπο ζωής
• Στα παιδιά που ακόμα αναπτύσσονται.